De eerste Antwerpse trams? Dat waren open rijtuigen die door paarden werden voortgetrokken. Vandaag, meer dan 150 jaar later, rijden er moderne Stadslijners, Albatrostrams en Hermelijntrams.

Heel wat oudere voertuigen werden de voorbije decennia gered van de sloop – met dank aan vele generaties tramliefhebbers. Meer zelfs: de meeste van die trams werden prachtig gerestaureerd tot pareltjes die nu veelal tentoongesteld staan in het Vlaams Tram- en Autobusmuseum in Berchem. De collectie telt ook een mooi aantal autobussen, dienstvoertuigen en zelfs een trolleybus die ooit in Antwerpen reed.

In 2021 lanceerde het Erfgoedlab van Antwerpen de Stadskronieken. Dat zijn verhalen van Antwerpenaren op basis van interessante en gedenkwaardige gebeurtenissen. Ze gaan daarvoor op zoek naar erfgoed en historische informatie en schrijven hun verhaal. Met steun van ErfgoedLab Antwerpen komt de publicatie tot stand. ‘Tingeling | 150 jaar tram in Antwerpen’ is het vijfde boek in de rij. Onder andere het Vlaams Tram en Autobusmuseum VlaTAM als META vzw werkten eraan mee.  

Al 150 jaar speelt de tram een prominente rol in het Antwerpse leven. De tram heeft de Antwerpenaren steevast naar hun werk of naar school gebracht. Hij heeft de feesten en de rampen van de stad meegemaakt. Hij heeft de stad stelselmatig zien veranderen en zelf is hij ook haast synchroon met de stad mee veranderd. De reizigers waren daarbij zijn vaste metgezellen, net als de tramlieden zelf. Het werd wel eens tijd dat hij zijn eigen kroniek kreeg. Het is een boek geworden dat evenzeer over de wereld en de stad gaat als over de tram zelf. Een boek over boze koetsiers, vervaarlijke dames met hoeden, uniformoorlogen, tramverliefdheden, boekskesschooiers, zatte rijtuigen en, godbetert, bermudadragers. Verteld aan de hand van literaire teksten, oude krantenartikels en verrassende werkreglementen. Met een bont gezelschap aan getuigen van vroeger en nu als begeleiders. En met foto’s! Deze kroniek is geen geschiedenis van de tram maar een geschiedenis mét de tram.

Dit monumentale boek brengt een zeer gedetailleerde geschiedenis van de Antwerpse tram vanaf het ontstaan vanaf 1873 van de eerste paardentrambedrijven. In deze bijbel komen diverse aspecten aan bod: de vergunningen, de eenmaking van de verschillende initiatieven tot één vervoerbedrijf, de evolutie van de tram, trolleybus- en autobuslijnen, de tram- en autobusdiensten tijdens de wereldtentoonstelling van 1930, de streektramlijnen van de buurtspoorwegen in de stad, de tarieven, het rollend materieel, de exploitatiegebouwen en de premetro.

Diverse bijlagen met wetten en reglementering, openingsdata van de paardentram- en omnibuslijnen, statistieken en inventarissen vervolledigen het boek.